Ryś

Ryś:











Ryś został po raz pierwszy opisany dla nauki przez szwedzkiego przyrodnika i lekarza Carla von Linné (Karola Linneusza) w  edycji jego wielotomowego dzieła , w 1758 r. Została mu w ów czas nadana nazwa "Felis lynx", przez co został on zaklasyfikowany do rodzaju Felis, do którego obecnie zalicza się m.in. żbika i kota domowego. W 1792 r. szkocki zoolog Robert Kerr przeniósł rysia, wraz z rysiem rudym do odrębnego rodzaju Lynx. Od tego czasu trwa spór o to, czy Lynx powinien być uznawany za rodzaj, czy podrodzaj w obrębie Felis. Obecnie jednak uznaje się go za rodzaj, a w obrębie rysia wyróżnia się 8 podgatunków, z czego jeden jest wymarły.


Za najstarszego wspólnego przodka wszystkich przedstawicieli rodzaju Lynx uważa się kotowatego z gatunku Lynx issiodorensis. Żył on ok. 5 mln lat temu (w miocenie) w Azji i od współczesnego rysia euroazjatyckiego różnił się tylko niektórymi szczegółami w budowie ciała. Obecnie do Lynx zalicza się łącznie 4 gatunki kotowatych, z czego dwa (ryś kanadyjski i iberyjski) były niegdyś uważane za podgatunki rysia euroazjatyckiego. Faktem jest jednak, że ryś kanadyjski i rudy pochodzą od tego ostatniego, z tym, że ten drugi wcześniej oddzielił się od linii rozwojowej.



Pierwotnie zasięg rysia obejmował obszar od Pirenejów po Kamczatkę, od Bałkanów po Skandynawię i od Turcji po Kaszmir i Tybet. Obecny naturalny zasięg tego gatunku nie obejmuje krajów Europy Zachodniej[9]. Od lat siedemdziesiątych zasięg ponownie zaczął się rozszerzać dzięki reintrodukcji na obszarach Szwajcarii, Austrii, Czech, Francji i Słowenii. W Skandynawii obserwuje się rozprzestrzenianie tego gatunku poza koło podbiegunowe.



Status rysia euroazjatyckiego jest różny w zależności od obszaru. Największa populacja (90% wszystkich rysi) żyje w lasach Syberii. Znaczące populacje występują także w Skandynawii (ok. 2500 rysi) i Karpatach (ok. 2200 rysi). Szczątkowa populacja (ok. 50 osobników) żyje na Półwyspie Bałkańskim. We Francji, Niemczech i Szwajcarii rysie zostały wytępione już w XIX w. i w pierwszej połowie XX wieku. Zostały na tych obszarach reintrodukowane w drugiej połowie XX wieku[10]. Poza tym rysie można spotkać także w Azji Środkowej i lasach wschodniej Europy.